De carrière van de Britse band ‘The Verve’ leek met de monster hit ‘Bitter Sweet Symphony’ in 1997 een vliegende start genomen te hebben. Maar de beruchte manager van de Rolling Stones, Allen Klein, tevens eigenaar van muziekuitgeverij ABKCO, stak The Verve een behoorlijke stok in het wiel. Bitter Sweet Symphony bevat namelijk een sample van de orkestrale versie van ‘The Last Time’ van de Rolling Stones.
The Last Time is door Jagger en Richards geschreven en beide heren zijn dus de auteursrechthebbenden van die compositie. Andrew Oldham heeft de compositie uitgevoerd en opgenomen en verkreeg daardoor de naburige rechten op de orkestrale uitvoering van de song. Zonder toestemming van de rechthebbenden mag een derde helemaal niets gebruiken uit andermans compositie of opname.
Hoewel Frontman Richard Ashcroft en zijnen destijds wel toestemming hadden gevraagd om een 5-noten fragment van The Last Time te mogen gebruiken, hadden zij geen toestemming voor het uiteindelijk gebruikte fragment in Bitter Sweet Symphony. Hierdoor maakt The Verve dus inbreuk op de rechten van Jagger/Richards en Oldham.
Het resultaat van schikkingsonderhandelingen tussen The Verve en de rechthebbenden is u wellicht bekend: Jagger/Richards werden als enige componisten van het nummer genoemd, Klein’s muziekuitgeverij verkreeg de uitgave rechten op het werk en Ashcroft moest de inkomsten van de naburige rechten met Oldham delen. The Guardian weet nog te melden dat Oldham van de royalty’s een aardig horloge kon kopen (#watchnerd) . Maar vergis je niet, … maak je inbreuk op andermans rechten dan zal je door het stof moeten (lees een flinke vergoeding betalen) als je er zonder een gerechtelijke procedure vanaf wilt komen, daarnaast was de carrière van The Verve door het geschil in de kiem gesmoord. Tot zover het ‘bittere’ gedeelte van de Symfony.
Maar recent kwam ook alsnog het ‘zoete’ gedeelte van de Symfony: Ashcroft kreeg de rechten op zijn monster hit terug en moet met terugwerkende kracht vergoed worden. Hoewel de werkelijke details van de overeenkomst tussen Ashcroft en de Stones niet bekend zijn, komt de overeenkomst in grote lijnen op het volgende neer.
Auteurs- en naburige rechten zijn vermogensrechten. Dat wil zeggen dat een rechthebbende die rechten kan overdragen aan een ander. Jagger/Richards kunnen dus hun auteursrechten op, in dit geval, Bitter Sweet Symphony, overdragen aan Ashcroft middels een geschreven contract.[1]Partijen hebben in een overeenkomst de vrijheid om te bepalen onder welke voorwaarden zij hun auteursrechten willen overdragen. Zo kan onder meer onderling worden bepaald hoeveel procent van de rechten naar Ashcroft gaat, vanaf wanneer de overdracht ingaat en hoe er met inkomsten uit het verleden wordt omgegaan. VolgensThe Guardiangaat Ashcroft met ingang van heden vergoedingen voortvloeiende uit de exploitatie van auteursrechten van zijn monster hit ontvangen. Uit de berichtgeving komt ook naar voor dat Ashcroft nu zelf ook als componist (zie screenshot Buma catalogus) wordt genoemd bij het nummer. Naar de overige details van de overeenkomst blijft het echter gissen.
Moraal van het verhaal
Als je inbreuk maakt op andermans rechten en die partij die rechten ook door middel van juridische procedures handhaaft, dan zal de inbreukmaker bloeden. Hoeveel bloed er vergoten wordt, hangt af van meerdere factoren, waaronder: 1) hoe sterk de claim is, 2) of de inbreukmakende track een hit was, , 3) de wederzijdse onderhandelingsposities van partijen, 5) de onderhandelingsvaardigheden/tactiek van de juridisch vertegenwoordigers van partijen, 2) of het een principiële kwestie voor de rechthebbenden is en, tot slot, 5) ego.
De rechthebbende heeft zelf de keuze of hij/zij al dan niet zijn rechten handhaaft en welke maatregelen tegen de inbreukmaker zullen worden getroffen. Iedere inbreukkwestie dient dus serieus genomen te worden. Een musicologisch rapport kan inzicht verschaffen in de muzikale feiten, die daarna door een advocaat in een juridische positie kan worden vertaald. Jammer genoeg heeft de ronduit ridicule Blurred Lines-uitspraak[2]de inbreukgrens wel naar beneden gehaald. Enerzijds wordt muziek (in juridische zin) steeds minder ‘origineel’ en anderzijds worden de inbreukcriteria steeds ruimer. Hierdoor wordt de kans groter dat een hitsong met een inbreukclaim te maken krijgt, en de inbreukmakende partij diep in de buidel moet tasten en een flink gedeelte van de inkomsten moet afstaan aan de oorspronkelijke auteursrechthebbende.
De moraal van het verhaal is dat voor het gebruik van elementen uit andermans track op voorhand de vereiste toestemming middels een licentieovereenkomst van de rechthebbende moet zijn verkregen.
Bronnen:
- https://www.npr.org/2019/05/23/726227555/not-bitter-just-sweet-the-rolling-stones-give-royalties-to-the-verve?t=1563704453900
- https://www.theguardian.com/music/2019/may/23/bitter-sweet-symphony-royalties-richard-ashcroft-verve-royalties-novello
- https://variety.com/2019/music/news/bittersweet-symphony-royalties-rolling-stones-verve-richard-ashcrof-1203224722/
Foto via Stereogum, Carla Speight/Redferns
[1] Volgens het blad Varietyblijft het uitgave gedeelte van de auteursrechten wel bij de oorspronkelijke muziekuitgeverij van Klein. [2] https://law.justia.com/cases/federal/appellate-courts/ca9/15-56880/15-56880-2018-03-21.html
